TEKNOLOJİYİ BİLİNÇLİ KULLANMA

 

ÇOCUĞUM İÇİN NELER YAPABİLİRİM?

 

Çocuğum İnternette Neyle İlgileniyor?

 

—  Momo, Mavi Balina, Pubg, Free Fire, Rolbox, Minecraft, Brawstars, Among Us, Korkunç Öğretmen, Squid Game, Mavi Bebek, Mariam... gibi ve içinde kılıç, silah, bıçak, kurşun geçen ölüm, hırçınlık, gerginlik, savaş, saldırganlık içeren dizi, film ve oyunlardan çocuklar uzak tutulmalıdır.

 

—  Bu oyunların başka tehlikeleri de mevcuttur:

 

—  Kişisel bilgileriniz çalınabilir,

 

—  Şiddet öven bir dil kullanılıyor ve kişiler intihara sürüklenebiliyor,

 

—  Kullanıcılar tehdit ve taciz ediliyor,

 

—  Kişilerden zorla para elde edilebiliyor,

 

—  Oyuna katılanlar, depresyon ve kaygı ataklarına kapılabiliyor olabilir.

 

AKILLI İŞARETLER

Akıllı İşaretler, izleyicileri televizyon yayınlarının olumsuz etkilerinden korumak amacıyla RTÜK tarafından geliştirilmiş bir sembol sistemidir.

EKRAN SÜRESİ NEDİR?

—  Ekran süresi elektronik aletler olarak adlandırdığımız ve çocukların çoğunlukla vakit geçirdikleri televizyon, telefon, tablet, bilgisayarlardır. Bu aletlerde fazla zaman geçirmek çocuklarımızda bağımlılık oluşturabilir. Bu sebeple telefon, tablet, bilgisayar ve televizyonda geçirecekleri vakitleri siz belirleyiniz.

—  Oyun oynamak ve video izlemek için ekran süresi belirleyebilirsiniz.

 

—  Hafta içi okul varken yarım saat ((en fazla 45 dakika));

—  Hafta sonu okul yokken sabah yarım saat akşam yarım saat olmak üzere toplamda 1 saat olabilir.

—  Fakat teknolojiye oldukça alışan çocukların teknolojiyle geçirdikleri zamanın yerine koyabilecekleri farklı etkinlikler de bulunması gerekir.

—  Televizyon için ekran süresini siz kendi ev yaşayışınıza göre belirleyebilirsiniz. Fakat önerimiz onun da günde 1 saati geçmemesidir. Ayrıca televizyonda şiddet içerikli dizileri ve akşama doğru başlayan kadın kuşağı olarak adlandırılan programları çocuklar izlememelidirler.

 

—  Bu düzeni ev kurallarınız içine ekleyebilirsiniz.

 

ÇOCUKLARLA BİRLİKTE TEKNOLOJİYİ KULLANABİLME

—  Çocuklarımız bizim bilmediğimiz birçok şeyi biliyor. Özellikle de teknoloji konusunda. Bunu hiç aklımızdan çıkarmamalı ve onlardan öğrenmeliyiz. Özellikle bizim varlığından bile haberdar olmadığımız; platformlar, oyunlar ya da uygulamalar onların günlük sohbetlerinin vazgeçilmez parçaları. İşte bu noktada iletişimin gücü önemini tekrar gösteriyor. Bazen onları anlamadığımızdan, bazen de teknoloji kullanımlarını dengelemeye çalışırken sert sözcükler kullanabiliyoruz.

 

—  Çocuklarımızsa bu süreçte hep olumsuz cümleler duymak ve eleştirilmekten yoruluyor, kendilerini anlaşılmıyormuş gibi hissediyor. Oysa kelimelerimizi değiştirerek hem onlara daha olumlu bir iletişim kanalı açabiliriz hem bulundukları dijital ortamları ve süreçleri öğrenebiliriz hem de oluşturduğumuz güven bağı sayesinde bize daha çok anlatmalarını sağlayarak olası bir tehlikeli duruma karşı koruyabiliriz. Yapmamız gereken tek şey kelimeleri değiştirmek! 

 

YARGILAMA DİNLE – KELİMELERİNİ DEĞİŞTİR

Bütün gün ekran karşısındasın.     ------------à  Ekranda ilgini çeken şeyler neler?

Ne anlıyorsun şu oyundan?  -----------à  Oynadığın oyundan biraz bahsetsene.

Bırak elinden şu telefonu artık.  ---------------à    En çok ilgilendiğin oyun ne?

Sen anca ekranda oyalan. Ne yaptığın belli değil.   ---------à  Seçeceğin meslek teknoloji üzerine olur muydu?

Sana üç gün telefon bilgisayar ve tablet yok.  -------------à    Seninle teknoloji kullanımı üzerine plan yapalım.

 

Böyle ekrana bakmaya devam edersen kör olacaksın.   ------------à  Teknolojiyle çok fazla ilgilenmek sağlığına zarar verebilir.

 

EBEVEYN KONTROL PROGRAMLARI VE ÇOCUK TAKİP PROGRAMLARI

—  Çocuklarınızı internet ortamındaki zararlı içeriklerden korumak istiyorsanız, ebeveyn kontrolü yazılımları ve çocuk programları oldukça faydalı olacaktır. Bu uygulamalar çocukların internette yaptıklarını ve gezdikleri yerleri izlemenizi ve beğenmediğiniz durumlarda sınırlama koymanızı sağlar. Sizin için en iyi uygulamanın hangisi olduğunu öğrenmek için internete ufak çaplı bir araştırma yapabilirsiniz.

—  Ayrıca bazı video izleme sitelerinde çocuklar için oluşturulmuş yan uygulamalar bulunmaktadır. Çocukların dijital dünyada eğlenmesini, keşfetmesini, öğrenmesini daha güvenli hale getirip yerel içeriklerle desteklemektedirler. Ebeveynlere çocuklarının bu dijital deneyimini özelleştirmek için kullanımı kolay denetim araçları sunuyor.

 

—  İçerileri, yaş gruplarına göre kategorize edilmektedir.  Çocukların sağlıklı dijital alışkanlıklar edinmesine destek olan uygulamalar, Türkiye'deki çocukların yakından tanıdığı Sevimli Dostlar, Kral Şakir, Pepee ve Niloya gibi yerel ve kültürel olarak duyarlı ve alakalı içeriklerle ailelerle buluşuyor.

 

UNUTMAYALIM Kİ!

—  Ev çocuğun ilk okuludur. Anne ve baba ise çocuğun ilk öğretmenleridir.

—  Evde ne yenirse çocuk da onu yer. Evde ne izlenirse çocuk da onu izler. Ne söylenirse onu duyar.

—  Bu sebeple her şeyde olduğu gibi teknolojiyi kullanma konusunda da çocuklarımıza örnek olmalıyız. Eğer onların bilinçli kullanmasını istiyorsak bizler de bilinçli kullanmalıyız.

 

—  Onlarla iletişim halindeyken telefonunuza bakmanız kendisi ile ilgilenmediğinizi ve önemsenmediğini hissettirir. Bu da çocuklarınızla aranızdaki bağı zayıflatır.

 

BAZI ÖNERİLER

—  Bu yaşlarda çocuklar kendilerine ait bir yer, bir ortam, bir zaman arayışı içinde olabilirler. Fakat teknolojik cihazların çocukların odasında olması ya da sizin ulaşamayacağınız göremeyeceğiniz yerlerde olması sakıncalıdır. Bu nedenle internetin evin ortak kullanım alanlarında ve aile kontrolünde kullanılmasını sağlayın.

—  Çocukların arkadaşlarıyla sadece internette değil yüz yüze iletişim kurabilecekleri ve paylaşım yapabilecekleri ortamlarda da buluşmasını sağlayın. Yüz yüzeyken oyunlarının daha heyecanlı, sohbetlerinin daha neşeli olduğunu göreceklerdir.

—  Bunu bir çiçek örneği üzerinden iletebilirsiniz. İnternette bir çiçeğin rengini görebilir ama gerçek hayatta çiçeği görmekle kalmaz çiçeğe dokunabilir, koklayabilir ve onu en ince ayrıntısına kadar inceleyebilir. Bu örnek üzerinden hangisini tercih ettiğini çocuğunuza sorabilirsiniz.

—  Kitap okumasını ve size anlatmasını sağlayın, okuduğu kitaplar ile ilgili sohbet edin.

—  Fakat kitapta ne anlatılıyor ya da kitaptaki karakterler kim gibi sorular çocukların sıkılmasına sebep olabilir. Onun yerine kitapta en sevdiğin bölüm neydi? Kitaptaki en ilginç şey neydi? Kitaba başladığında ne düşünmüştün/hissetmiştin? Kitabı bitirince ne düşündün/ne hissettin? Kitaptaki kişinin yerinde sen olsaydın nasıl davranırdın? gibi sorular çocukların hem ilgisini çeker hem de kendileri hakkında düşünmelerine olanak sağlar.

—  Çocuğunuza internet ve akıllı telefonların uzun süre kullanıldığında verebileceği zararları anlayabileceği şekilde anlatın. Bu dönemdeki çocuklar için görseller de kullanabilirsiniz. Ekran karşısında çok uzun süre geçirmenin zamanla, uyku düzenini bozmasına; kilo alımına; el ve parmakların yorulmasına, kasılmasına; gözlerimizin kanlanmasına, bulanık görmeye başlamasına, sürekli yakına baktığımız için uzağı görmemize engel olmasına; boyun, sırt ve bel ağrılarına sebep olmasına yol açtığını anlatabilirsiniz.

—  İnternet ortamlarına aktarılan bilgilerin çok çabuk kopyalanabildiğini ve başkalarına ulaşabildiğini bu yüzden kişisel ve ailevi özel bilgilerinizi internet ortamında paylaşılmaması gerektiğini anlatın. Karşılaştıkları herhangi bir tehlike, siber zorbalık durumunda sizden mutlaka destek almaları gerektiği bilgisini onlarla paylaşın.

—  İnternet ortamı dil öğrenme, kodlama ve yazılım, tasarım, dijital fotoğrafçılık, dijital müzik gibi alanlarda kendilerini geliştirmeleri için fırsatlar sunar. Çocuklarınızın internetin sağladığı bu fırsatlardan yararlanmasını sağlayın.

—  Çocuğunuzu bilişsel, fiziksel ve psikolojik açıdan gelişimleri için mümkünse bir spora yönlendirin. Bu onlar için farklı ortam farklı arkadaş kavramlarını öğrenmelerine hem de enerjilerini atmalarına fayda sağlar.

"Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur."

 BİLMEK ÖNEMLİ, YAŞAMAK DAHA ÖNEMLİ:

—  İnternet ve dijital teknolojilerin yanlış̧ ve aşırı kullanımı hiç̧ şüphesiz en çok sağlıklı yaşam tarzına zarar vermektedir. Bu durum fiziksel, psikolojik ve sosyal anlamda sorunlara ya da zorluklara sebep olmaktadır. Özellikle kritik gelişim dönemindeki çocuklarımız için telafisi uzun yıllara mal olacak zararların önüne geçmek amacıyla erken yaşlardan itibaren evimizde sağlıklı yaşam tarzı konusunda dikkatimizi yoğunlaştırmamız önemlidir. Bu sebeple şunlara dikkat edilmelidir;

—  Sağlıklı yaşam tarzı ile ilgili temel bilgilere evdeki herkesin sahip olması önemlidir. Çocuklarımızın başta uyku, beslenme ve spor olmak üzere sağlıklı yaşam tarzı ile ilgili yaşlarına ve gelişimlerine uygun bilgilerle donatmamız faydalı olacaktır.

—  Evdeki herkesin sağlıklı yaşam tarzının gereklerine uyması, sadece çocuklarımızdan doğru davranışları beklemeyip doğru davranışları en çok aileleri olarak bizlerin göstermesi onlar için daha etkili olacaktır.

—  Sağlıklı bir yaşam tarzı sistemli bir şekilde alışkanlıklar haline geldiğinde internet ve dijital teknolojinin zarar verecek nitelikte hayatımızı işgal etmesi pek mümkün olmayacaktır.

 

Kaynakça

https://tr.wikipedia.org/wiki/Ak%C4%B1ll%C4%B1_%C4%B0%C5%9Faretler

 

https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_11/13160721_IYLKOKUL_VELIY.pdf 

 

 

MALAZGİRT İLKOKULU REHBER ÖĞRETMENİ DUYGU KAYA